ماموگرافی

ماموگرافی چیست؟

ماموگرافی در واقع استفاده از پرتوهای خفیف اشعه ایکس به منظور آزمایش بافت سینه است و به منظور شناسایی و تشخیص بیماری‌های پستان در زنانی انجام می‌شود که با ناهنجاری‌هایی از قبیل وجود درد پستان و فرو رفتگی نوک پستان مواجه شده‌اند.

البته این آزمایش به صورت دوره‌ای به منظور پیشگیری از ابتلا به سرطان سینه در زنان سالم بالای 40 الی 45 سال نیز انجام می‌شود. این آزمایش کمک می‌کند تومورهای احتمالی سرطانی و یا بی‌خطر، همچنین کیست‌های بافت پستان پیش از اینکه قابل لمس و معاینه توسط پزشک، تشخیص داده شوند.

ماموگرافی تصویربرداری اشعه ایکس از پستان است که برای تشخیص تومورها یا سایر ناهنجاری‌ها طراحی شده است. از این روش می‌توان به منظور غربالگری یا تشخیص در ارزیابی توده پستان استفاده کرد. پزشک شما ممکن است به دلایل زیر ماموگرافی را توصیه کند:

• تشخیص توده در پستان که با معاینه پزشک می‌تواند متوجه آن شود.
• پیگیری یک ماموگرافی غیر طبیعی قبلی
• پیگیری پیشرفت توده‌ها یا بی‌نظمی‌ها

اهمیت انجام ماموگرافی برای تشخیص زودهنگام سرطان پستان

سرطان پستان شایع‌ترین سرطان در میان زنان در سراسر جهان است . خوشبختانه، سرطان پستان در صورت تشخیص زودهنگام، قابل درمان است.

ماموگرافی یکی از موثرترین روش‌های تشخیص زودهنگام سرطان پستان است. تشخیص زودرس در بالا بردن اثر بخشی درمان بیماری، کم کردن عوارض روحی، روانی، اجتماعی و خانوادگی بیماری سرطان، کم کردن هزینه های درمان، کم کردن شانس عود مجدد بیماری در پستان یا جای دیگری از بدن و امکان بقای بیشتر بیماران بعد از درمان مؤثر است. به همین دلیل انجام ماموگرافی از اهمیت بالایی برخوردار است.

با غربالگری بانوان بالای 40 سال، می توان میزان مرگ و میر به دلیل سرطان پستان را به میزان قابل توجهی کاهش داد.

انواع ماموگرافی

ماموگرافی در کل به دو دسته غربالگری و تشخیصی تقسیم می‌شود.

• ماموگرافی غربالگری: این نوع ماموگرام به‌عنوان یک آزمایش روتین برای بررسی سرطان یا سایر تغییرات سینه‌ها انجام می‌شود.
• ماموگرافی تشخیصی: اگر توده یا سایر علائم سرطان سینه را دارید، پزشک، ماموگرافی تشخیصی را تجویز می‌کند. همچنین اگر ایمپلنت یا پروتز سینه داشته باشید به ماموگرام تشخیصی نیاز خواهید داشت.

ماموگرام تشخیصی به طور گسترده‌تری از ماموگرام غربالگری انجام می‌شود. در این روش معمولاً از دوز اشعه‌ی ایکس بالاتری استفاده می‌شود تا بتوان سینه را از چندین موقعیت گوناگون مشاهده کرد. متخصص رادیولوژی همچنین ممکن است برخی از نواحی خاص را بزرگ‌تر نشان دهد.

ماموگرافی تشخیصی برای بررسی بیماران دارای علائم بالینی غیرطبیعی مانند توده پستان یا ترشح از نوک سینه استفاده می‌شود. ممکن است ماموگرافی تشخیصی پس از غربالگری ماموگرافی با نتایج غیرعادی انجام شود تا ناحیه غیرطبیعی در غربالگری اولیه، به‌صورت دقیق‌تر بررسی شود.

برای انجام آزمایش ماموگرافی، باید موارد زیر را رعایت کنید:

• در صورت بارداری یا در صورتی که تصور می‌کنید احتمالاً باردار هستید، پزشک را مطلع کنید.
• بهتر است پزشک را از وجود هرگونه جراحی که در گذشته انجام شده و یا مصرف هورمون و یا سابقه وجود سرطان سینه در خانواده خود آگاه کنید

• ۲۴ ساعت قبل از انجام آزمایش، از مصرف آسپرین یا سایر داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی خودداری کنید.
• اگر در دوران قاعدگی هستید، ماموگرافی را در هفته‌های اول قاعدگی انجام دهید.
• اگر از پماد یا کرم روی سینه‌های خود استفاده می‌کنید، آن را قبل از انجام آزمایش بشویید.

روش انجام ماموگرافی

این آزمایش معمولاً به صورت ایستاده انجام می شود. تکنسین، پستان شما را بر روی یک صفحه قرار می دهد. در حین آزمایش هر کدام از سینه ها بین دو صفحه قرار می گیرد. این عمل باعث مسطح و یکنواخت شدن پستان ها شده تا بتوان تصاویر واضحی را از بافت پستان با حداقل دور اشعه تهیه نمود.

فشرده شدن سینه بین دو صفحه ممکن است کمی موجب ناراحتی به مدت چند دقیقه برای فرد ایجاد کند. صفحه متحرک بالایی با نزدیک شدن به صفحه ثابت پایین موجب فشرده شدن بافت سینه خواهد شد. سپس دستگاه شروع به گرفتن تصویر می نماید. این روش برای سینه دیگر نیز تکرار می شود و از شخص تقاضا می شود تا مشابه روش قبل عمل نماید.

صفحه دستگاه برای گرفتن تصاویر اشعه ایکس از زاویه دیگر باید بچرخد تا عکس دیگری از زاویه مخالف گرفته شود. با این عکس دو تصویر از دو زاویه پستان حاصل خواهد شد.

عوارض ماموگرافی

ماموگرافی یک روش ایمن است و عوارض جانبی کمی دارد. شایع‌ترین عارضه جانبی آن، درد خفیف در سینه‌ها است. در موارد نادر، ممکن است باعث کبودی خفیف در سینه‌ها شود.

آیا می توان روی پستان دارای پروتز ماموگرافی انجام داد؟

کاهش دقت ماموگرافی در آن دسته افرادی است که از پروتز استفاده می‌کنند به همین دلیل این افراد باید در انجام آزمایش با حساسیت بیشتری برخورد کنند؛ ازمایش در این افراد با تکنیک اصلاح شده قابل انجام است و باید به متخصص رادیولوژی اطلاع داده شود که پروتز سینه دارند.

مطالعات علمی ثابت کرده که تشخیص سرطان پستان در افرادی که پروتز دارند دچار تأخیر نمی‌شود و سایز توده سرطانی در این بیماران در زمان تشخیص کمتر است که علت آن آسان‌تر بودن معاینه پستان و یا توجه بیشتر این افراد به تغییرات پستان خودشان است.

 

چرا باید ماموگرافی انجام دهیم!؟

برای دانستن این سئوال لطفا ویدئو زیر را تماشا کنید.